Zapiski tłumacza :: Obrona języka à la française

Francuzi znani są z wielkiego przywiązania do swojego języka ojczystego. Często idzie ono w parze wręcz z niechęcią do nauki języków obcych i staje się przedmiotem wielu żartów ze strony innych nacji. W walce o czystość umiłowanej francuszczyzny mają ze sobą silną instytucję, której pozycji mogą tylko pozazdrościć inne kraje – Akademię Francuską, l’Académie Française.

Akademia Francuska czuwa nad czystością i poprawnością języka francuskiego od 1635 r. Jest najstarszym towarzystwem naukowym i pierwszą tego typu instytucją w nowożytnej Europie. Nieodmiennie od wieków 40 Akedemików – jej członków wybieranych dożywotnio, działa na rzecz utrzymania wysokiego poziomu języka używanego powszechnie, śledzi jego ewolucję, ustala normy językowe. Jej dziełem jest obszerny słownik Dictionnaire de l’Académie française, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1694 r. (obecnie opracowywane jest 9. wydanie). Akademia od początku otaczana była szczególną troską przez najwyższe władze państwowe i tradycja ta jest kultywowana do dzisiaj. Jej wtórną misją jest mecenat, corocznie przyznaje ok. 60 nagród literackich, w tym od 1986 r. - Grand prix de la Francophonie, udziela również różnorakich subwencji i stypendiów.

Zdecydowana większość obcych zapożyczeń we francuszczyźnie posiada swoje francuskie odpowiedniki, promowane i rekomendowane przez Akademię Francuską.

Wydawałoby się, że informatyka była i pozostanie dziedziną zdominowaną przez język angielski. Nie we Francji. Cały świat wysyła maile, Francuz wysyła courriel. Akademia Francuska oficjalnie rekomenduje użycie le courriel zamiast le mail, zwłaszcza gdy adresat jest daleki i oficjalny. Słowo mail jest zarezerwowany dla kręgu rodziny i przyjaciół, osób z którymi łączą nas bliższe relacje często przybiera skrótową, mniej staranną formę mel lub mél.

Z innej dziedziny, popularne na Zachodzie campery, we Francji są zwane camping-cars, motor-home (użycie rozpowszechnione zwłaszcza w Belgii) lub autocaravanes. Nietrudno zgadnąć, że Akademia rekomenduje użycie tego ostatniego słowa. Funkcjonują również stricte francuskie, nie pozbawione swojego uroku wyrażenie la maison itinérante lub le véhicule récréatif czyli w swobodnym tłumaczeniu odpowiednio „dom wędrowny” i „pojazd rekreacyjny”.